نکات اصولی در طراحی و اجرای منزل مسکونی

نکات اصولی در طراحی و اجرای منزل مسکونی

در طراحی و اجرای منزل مسکونی و به عبارت دیگر خلق خانه رؤیایی برای کارفرما ، اولین مرحله شناخت نیاز ها و تامین فضای مطلوب جهت گذران وقت و زندگی خانواده است.. این امر سایر اقدامات بعدی نظیر نحوه چیدمان چیدمان خانه، سبک و نوع خانه مورد نظر، متریال‌های ساختمانی مورد استفاده و همچنین انتخاب مصالح ساختمانی را تعیین می کند.

مرحله اول زمین مناسب را پیدا کنید و حداکثر فضای موردنیاز را تعیین کنید.

از جمله اولین سوال هایی که در مراحل ابتدایی طراحی و اجرای منزل مسکونی برای کارفرما مطرح می شود، میزان فضای لازم برای زندگی و تامین نیازهای ساکنین است. همچنین حداکثر زمان ممکن برای طراحی و اجرای منزل مسکونی بر برنامه‌ریزی تأثیرگذار است. زیربنا و سطح اشغال جهت ساخت علاوه بر نیازهای کارفرما به ضوابط و مقررات شهرداری هر منطقه نیز بستگی دارد.

مرحله دوم نوع ساختار منزل را مشخص کنید.

نحوه طراحی و اجرای منزل های مسکونی بسیار متنوع است. چیدمان‌ ساختمان‌ها در شهرهای مختلف، نه تنها بر ظاهر، بلکه بر قیمت خانه نیز تأثیر می‌گذارد.
چیدمان و نوع خانه برای زندگی هر فردی متفاوت است. در ادامه به انواع طراحی و اجرای ساختمان‌های مسکونی اشاره خواهیم داشت.

خانه‌های تکی

خانه های شخصی معمولا از یک تا سه طبقه در مساحت های بالا و در ح-اشیه شهر ها ساخته می شوند خانه‌های تکی به ساختمان‌های دیگر متصل نیستند و معمولا دارای محوطه سبز در اطراف خود می باشند. فاکتورهایی نظیر اتلاف انرژی بیشتر و لزوم استفاده از عایق در جداره ها، تامین امنیت و هزینه های نگهداری بیشتر خانه و محوطه در این نوع خانه ها بیشتر از آپارتمان ها و مجتمع ها مورد توجه است علاوه بر روش های متداول ساخت با اسکلت فلزی یا بتنی امکان ساخت این خانه به صورت پیش‌ساخته، خانه‌های بدون اسکلت و خانه‌های چوبی نیز وجود دارد.

خانه‌های سنتی

بر خلاف خانه‌های تکی، خانه‌های سنتی برای چندین خانواده طراحی شده است. هر کدام از این خانواده‌ها به صورت مجزا در یک ملک زندگی می‌کنند. از نظر ساختاری این ساختمان‌ها با یکی از ساختمان‌های مجاور مرتبط است.
خانه‌های سنتی معمولاً باغ مخصوص به خود را دارند و از چند طبقه و اتاق تشکیل شده است. در این خانه‌ها اغلب چند خانواده همراه با دوستان یا اقوام خود زندگی می‌کنند.
در این خانواده‌ها پدربزرگ و مادربزرگ یا دوستان آنها در یک خانه زندگی می‌کنند. ممکن است مراقبت از کودک، نظافت خانه و حتی آشپزی در این مدل خانه مشترک باشد.
خانه‌های چند خانواری معمولاً به‌صورت خانه‌های سنگی، کاهگلی و با مدل‌های سنتی طراحی و اجرا می‌شوند.

خانه‌های دوبلکس (Detached or semi-detached)

خانه دوبلکس مخلوطی از خانه تکی و خانه سازمانی است و برای دو خانواده یا خانواده‌های پرجمعیت در نظر گرفته شده است. این خانه‌ها معمولاً به صورت آینه‌ای به یکدیگر با دیوار جداکننده متصل می‌شوند. دیوار جداکننده نیاز به عایق ضدحریق و عایق حفاظت صدا دارد. حفاظت حرارتی برای دیوار جداکننده مورد نیاز نیست.
یک خانه دوبلکس همیشه از دو ورودی مجزا و دو راه پله مجزا تشکیل شده است. چیدمان داخل خانه دوبلکس را می‌توان آزادانه طراحی کرد.
در بیشتر موارد یک خانه دوبلکس توسط باغ احاطه شده است و حداقل از یک طبقه همکف و یک طبقه بالا تشکیل شده است. خانه ها اغلب دارای یک طبقه زیر شیروانی هستند که از نقطه نظر کارایی اقتصادی منطقی است.

خانه‌های سازمانی

خانه‌های سازمانی دو تا سه طبقه بوده و با سایر خانه‌هایی که ظاهر یکسانی دارند و به یکدیگر متصل هستند ترازی را تشکیل می‌دهد. این تراز برای مثال، به موازات یک جاده مرتب شده است.

اکثر خانه‌های سازمانی عرض کمی دارند و عمیق هستند

خانه‌های فلت

خانه فلت خانه‌ای است که فقط از یک طبقه تشکیل شده است. خانواده‌هایی که بچه‌های کوچک دارند، اغلب خانه‌های فلت را ترجیح می‌دهند، زیرا در این منازل پله‌ وجود ندارد. پلان به صورت باز طراحی می شود و سیر کلاسیون فضایی به آسانی انجام می شود. خانه های فلت و یک طبقه ایده آل برای زندگی افراد معلول نیز است. سقف خانه می تواند مسطح، شیب دار یا گنبدی باشد.است. خانه فلت معمولاً از نظر ساختاری به ساختمان‌های مجاور متصل نیست.

مرحله سوم تصمیم بگیرید که خانه خود را در کجا قرارمی‌دهید؟

محل قرارگیری خانه و نحوه جهت‌گیری آن در سبک طراحی شما تاثیرگذار است. به عنوان مثال، لازم است بخش هایی از خانه نظیر نشیمن و اتاق خواب ها بیش‌تر از سایر قسمت‌ها، در معرض نورطبیعی قرار گیرند. به این منظور باید با محدودیت‌هایی که درمورد هر فضا و ویژگی های ساختاری آن وجود دارد، آشنا شوید.
در آب‌وهوای سرد، تابش مستقیم آفتاب، سبب کاهش هزینه‌های گرمایی و صرفه جویی در مصرف انرژی می شود. درآب‌وهوای گرم نیز، ساختن خانه در نقاطی که طبیعت سبز و درختان بلند دارند، از بار سرمایی در فصل های گرم می کاهند و سودمندتر هستند.

مرحله چهارم خانه شما باید منطبق با سبک زندگی‌تان باشد

طراحی داخلی منزل شما باید هماهنگ با شیوه زندگی و منعکس‌کننده سبک دلخواه شما باشد. به عنوان مثال، شما به چند اتاق خواب نیاز دارید؟ آشپزخانه شما کوچک باشد یا بزرگ؟ یا به چند حمام و سرویس بهداشتی نیاز دارید؟
شما باید ایده‌ای از سبک مد نظر خود را داشته ‌باشید. برای مثال طراحی مدرن را می‌پسندید یا سبک معماری بومی و سنتی؟ بسته به اقلیم هر ناحیه خانه‌هایی با طراحی سنتی دارای سقف‌های بلند ، شیبدار و گنبدی بوده و با مصالحی مانند چوب، آجر و سنگ ساخته می شوند. در حالیکه خانه‌های مدرن با خطوط تمیز و پنجره‌های مدرن، ساخته‌ شده از موادی مثل فولاد، آلومینیوم، بتن و غیره بوده و دارای رنگ‌های خاموش و سرد هستند.
البته انتخاب شما در سبک طراحی می‌تواند بسیار فراتر از طراحی مدرن یا سنتی باشد. شما باید در زمینه سبک‌های معماری تحقیق کنید و با مشورت از معماران و متخصصان ایده بگیرید.

مرحله پنجم خلاصه‌ای از خواسته های طراحی و اجرای منزل مسکونی تان برای معمار بنویسید.

شما در این مرحله به صورت خلاصه، نیازهای خود را برای طراحی فضاهای ساختمان ذکر کرده و اطلاعات بیشتری به معمار می‌دهید. همچنین ممکن است معمار با ارائه پرسش‌نامه، کار را برای شما راحت‌تر کند. در وهله اول معمار باید بداند شما چه مقدار بودجه برای طراحی ساختمان خود در نظر گرفته‌اید و چه مدت زمانی را برای انجام پروژه تعیین کرده‌اید.
همچنین باید توضیحاتی در رابطه با سبک زندگی خود و نحوه استفاده از خانه را ارائه ‌دهید. سؤال‌هایی که در این خصوص مطرح می‌شود، شامل (چندنفر در خانه زندگی می‌کنند؟ آیا حیوان خانگی دارید؟ بیشتر روی آرامش تأکید دارید یا سرگرمی؟ نیازهای شما در رابطه با گرمایش و سرمایش چیست؟ به پارکینگ نیازی دارید؟) و از این قبیل سؤالات خواهد بود تا معمار تصویر واضحی از سبک طراحی و اجرای منزل مسکونی مورد پسند شما داشته ‌باشد.
دومین موضوعی که نیاز به توضیح بیشتر دارد، الزامات اتاق‌ها است. بهتر است یک لیست از اتاق‌های مورد نیاز خود و نقش هر یک از آنها را به دست طراح ساختمان برسانید. به عنوان مثال، اتاق پذیرایی شما به کدام جهت باشد؟ متراژ آشپزخانه چقدر باشد؟ آیا حمام و سرویس بهداشتی جدا از هم باشند یا خیر؟ شما در این عنوان، خواسته‌های خود را اولویت‌بندی می‌کنید.
انتقال مختصر ایده‌ها در رابطه با طراحی و اجرای منزل مسکونی، با کلمات یا تصاویر برگرفته‌شده از اینترنت، می‌تواند طراح را یک گام به شروع عملیات نزدیک‌تر کند.

مرحله ششم پلان شماتیک خود را ایجاد کنید.

شما برای ایجاد پلان شماتیک یا طرح خود، می‌توانید از روش‌های متفاوتی بهره بگیرید. در روش اول، با کشیدن یک نقشه ساده و اولیه به معمار کمک خواهید کرد تا نیازهای شما را در طرح یک ساختمان مسکونی درک کند. در ادامه معمار با روش دقیق و جامع و با استفاده از نرم افزار های معماری به صورت کامل نقشه ها و تصاویر سه بعدی لازم جهت طراحی و اجرای منزل مسکونی را تهیه خواهد کرد. به طور کلی نکاتی که برای ایجاد دیاگرام حبابی و پلان اولیه باید در نظر بگیرید:

۱. تشخیص متراژ هر اتاق متناسب با کارایی آن
۲. نحوه قرار گرفتن اتاق‌ها با توجه به سبک زندگی خود، به عنوان مثال اگر شما عادت به استراحت و خواب در فضای آرام و بی‌سروصدا دارید، بهتر است اتاق شما با اتاق نشیمن فاصله بیشتری داشته‌ باشد.
۳. آنچه در روزمره انجام می‌دهید، عامل مهمی در طراحی داخلی ساختمان شماست. مثلاً اگر نهار یا شام خود را در اتاقی غیر از آشپزخانه صرف می‌کنید، نباید فاصله اتاق غذاخوری با آشپزخانه شما زیاد باشد.
۴. خطوط و نمادهای مورد استفاده در پلان خانه برای انتقال رابطه بین اشیاء؛ خطوط ثابت با علامتی در دو انتها، نشان‌دهنده فاصله بین دو شیء‌ است.
۵. خطوط ضخیم بین اتاق‌ها، نشان‌دهنده دیوارهاست. خطوط نازک برای سازه‌های داخلی مثل کابینت، کمددیواری و اتصالات و وسایل لوله‌کشی استفاده می‌شود، شکاف‌های کوچک بین دیوار، پنجره را نشان‌ می‌دهد.
۶. توالت به صورت دایره و حمام، با شکل هندسی مستطیل در نقشه کشیده می‌شود. وان حمام، اغلب به صورت بیضی است.
تکمیل ساختمان شامل موارد زیر نیز می‌شود:
• نصب و اتصال سیستم گرمایشی
• تأسیسات برقی
• نصب کف‌کشی
• گرمایش از کف
• گذاشتن عایق صوتی و ضدضربه
• گذاشتن پارکت
• کاشی‌کاری در قسمت‌های زیرزمین، حمام، آشپزخانه و دهلیز
به طور کلی پلان خانه شامل فضاهایی مانند آشپزخانه، سالن، اتاق‌خواب و اتاق رختشویی و حمام است.

متریال‌های کاربردی در طراحی و اجرای منزل مسکونی

با پیشرفت فناوری‌ها و گسترش خلاقیت و هنر، مصالح و متریال‌های جدید هر روزه، با نقش و عملکرد متفاوتی وارد بازار می‌شود. بافت و ویژگی های متریال‌ها سازنده و شکل دهنده فضای داخلی ساختمان و طراحی خانه هستندمی‌روند. در ادامه به برخی متریال های متداول در طراحی منزل مکسکونی اشاره می شود.
چوب: از متداول ترین متریال‌های به کار رفته در طراحی و اجرای منزل مسکونی است.
انواع سنگ‌ها: این مواد با ساختار طبیعی، در نقش کف‌پوش و دیوارپوش، محبوبیت بالایی در طراحی داخلی دارند. مزایای استفاده از سنگ‌ها را می‌توان در بافت جذاب، رنگ‌های متنوع، استحکام و ماندگاری بالای آن‌ها دید.
شیشه‌های رنگی: استفاده ازشیشه‌های رنگی در طراحی و اجرای منزل مسکونی به دلیل قابلیت عبور و انعکاس نور، ترکیب و جلوه زیبایی را در فضای ساختمان ایجاد می‌کند.

چرم مصنوعی: چرم مصنوعی درسه رنگ سیاه، قهوه‌ای ملایم و تیره، به عنوان متریال مهم در طراحی و اجرای منزل مسکونی در قسمت‌های دیوارکوب، کف‌پوش، عناصرتزئینی مثل تابلوها و … به کار می‌رود. این چرم علاوه بر جنبه تزئینی و القای صمیمیت و گرما به فضا، عایق گرما و رطوبت و صدا است.
استیل: متریال استیل، با استحکام بالا، شفافیت ظاهری و رنگ خنثی در طراحی و اجرای منزل مسکونی استفاده می‌شود. خاصیت انعطاف‌پذیری این فلز، موجب شکل‌پذیری آن و در نهایت استفاده گسترده آن در عناصر تزئینی و قسمت‌هایی مثل دیوارپوش و ستون و پله‌ها شده است.
کاغذ دیواری: در سال ۲۰۲۱، استفاده از کاغذ دیواری در طرح و رنگ‌های متنوع، رواج یافت. طراحان بهره‌وری از این متریال را موجب جان‌بخشی به فضای داخلی دانسته‌اند.

اقدامات زیر منجر به کاهش هزینه‌های طراحی و اجرای منزل مسکونی و همچنین کاهش مصرف انرژی می‌شود:
• استفاده از عایق حرارتی
• استفاده از کلکتورهای خورشیدی
• پنجره‌های سه جداره برای حفظ انرژی
• استفاده از پمپ حرارتی
• استفاده از سیستم تهویه برای تأمین سوخت با در نظر گرفتن دمای ثابت اتاق (این کار تهویه را غیرضروری می‌کند).
با توجه به عایق حرارتی می‌توان به ضخامت دیوار تا 47 سانتی‌متر رسید. عایق حرارتی بالا، خاموش شدن پل‌های حرارتی، استفاده از کلکتورهای خورشیدی و پمپ های حرارتی و همچنین استفاده از پنجره‌های چند جداره ، نیاز ماهانه انرژی برای آب گرم را به حداقل می‌رساند و استفاده از گرمایش اضافی را غیرضروری می‌کند.
سیستم تهویه هوشمند، مجهز به بازیابی حرارت است و هر 20 الی 30 دقیقه کل هوای ساختمان را عوض می‌کند. به این ترتیب می‌توانید به یک هوای سالم دسترسی داشته باشید. اگر سیستم تهویه مجهز به فیلتر نیز باشد، این امر مشکلات افراد حساس به گرد و خاک را به حداقل می‌رساند.

جمع‌بندی

طراحی و اجرای منزل مسکونی یا همان معماری ساختمان، با استفاده از انواع متریال‌ها و مصالح، یک فعالیت انسانی با قدمت بالاست که برای روح‌بخشی به فضا و ارتباط افراد و ساختمان انجام می‌شود.
هنر م این است که با رعایت اصول ساختمان سازی، فضای داخلی و خارجی ساختمان را نیز زیبا و متناسب طراحی کنند. چراکه تنها ساخت یک ساختمان، نمی‌تواند ارزش افزوده کافی و استفاده مفیدی از آن را برای ما فراهم‌ آورد.
به همین دلیل با ورود طراحان و متخصصین ساختمان به عرصه ساخت‌وساز، و بهره‌گیری از دانش و تجربه‌‌شان، آن ساختمان تکمیل‌شده و قابلیت بهره‌وری می‌یابد.